PKS Cargo
B2B
strzałka
31 października 2024

CBAM: Nowe obowiązki dla importerów w Unii Europejskiej – kompleksowy przewodnik








CBAM: Nowe obowiązki dla importerów w Unii Europejskiej – kompleksowy przewodnik






Unia Europejska intensywnie działa na rzecz neutralności klimatycznej, której celem jest osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych do 2050 roku. W tym kontekście powstał CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) – mechanizm mający na celu wyrównanie kosztów emisji pomiędzy unijnymi a zagranicznymi producentami. Mechanizm ten odgrywa kluczową rolę w ochronie europejskiego przemysłu oraz wspieraniu globalnej transformacji w kierunku niskoemisyjnej gospodarki.

Spis treści:

Czym jest CBAM?

CBAM, czyli mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂, to narzędzie regulacyjne wprowadzone przez Unię Europejską w celu przeciwdziałania ucieczce emisji (carbon leakage). Ucieczka emisji występuje, gdy produkcja zostaje przeniesiona poza UE, gdzie przepisy klimatyczne są mniej restrykcyjne, co skutkuje wzrostem globalnych emisji. CBAM nakłada obowiązek raportowania emisji związanych z produkcją importowanych towarów oraz zakupu certyfikatów pokrywających te emisje.

Akty prawne

CBAM opiera się na dwóch głównych aktach prawnych:

Geneza CBAM

Geneza CBAM wynika z potrzeby ochrony klimatu oraz zagwarantowania równych warunków konkurencji dla europejskich przedsiębiorstw. UE od 2005 roku prowadzi system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), który nakłada koszty na emisje gazów cieplarnianych generowane przez przemysł unijny. CBAM ma na celu wyrównanie tych kosztów dla importerów, którzy do tej pory mogli importować do UE produkty z krajów o łagodniejszych regulacjach dotyczących emisji.

Cele CBAM

CBAM realizuje trzy główne cele:

  1. Ochrona klimatu: przeciwdziałanie globalnemu wzrostowi emisji i zachęcanie krajów spoza UE do przyjęcia bardziej restrykcyjnych norm klimatycznych.
  2. Wyrównanie warunków konkurencji: ochrona unijnych przedsiębiorstw przed nieuczciwą konkurencją z krajów, które nie ponoszą kosztów związanych z emisjami.
  3. Podnoszenie globalnych standardów klimatycznych: tworzenie ekonomicznych bodźców dla krajów trzecich, aby wprowadzały polityki zgodne z redukcją emisji CO₂.
cbam pks cargo agencja celna

Zakres CBAM

Import na obszar celny UE

CBAM ma zastosowanie do towarów importowanych do UE, które są wymienione w załączniku do rozporządzenia 2023/956. Dotyczy to głównie sektorów o wysokiej emisji CO₂, takich jak:

  • Żelazo i stal
  • Aluminium
  • Cement
  • Nawozy
  • Wodór
  • Energia elektryczna

Wyłączenia spod mechanizmu
a) Mechanizm CBAM nie obejmuje wszystkich krajów. Towary importowane z Szwajcarii, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu są wyłączone, ponieważ te kraje stosują porównywalne regulacje klimatyczne. Dodatkowo, CBAM nie obejmuje:
b) Towarów o wartości poniżej 150 EUR.
c) Towarów przywożonych w ramach uszlachetniania czynnego – procedury celnej pozwalającej na przetwarzanie towarów bez nałożenia cła, o ile są one następnie eksportowane poza UE.

Etapy wdrożenia CBAM

CBAM zostanie wprowadzony w dwóch etapach:

a) Okres przejściowy (1.10.2023 – 31.12.2025)
W tym okresie importerzy będą zobowiązani do raportowania emisji, jednak bez konieczności zakupu certyfikatów CBAM. Raporty będą składane kwartalnie.
b) Okres docelowy (od 1.01.2026)
Po 1 stycznia 2026 roku importerzy będą zobowiązani zarówno do raportowania emisji, jak i zakupu certyfikatów CBAM na pokrycie emisji związanych z importowanymi towarami.

Sprawozdanie CBAM

Sprawozdanie CBAM to kluczowy dokument, w którym upoważniony zgłaszający raportuje emisje gazów cieplarnianych związanych z importowanymi towarami. Obowiązki dotyczące sprawozdawczości różnią się w zależności od fazy wdrażania mechanizmu CBAM: w okresie przejściowym (2023–2025) i docelowym (od 2026 roku).

Okres przejściowy (1.10.2023 – 31.12.2025)
W okresie przejściowym importerzy mają obowiązek składania sprawozdań, ale nie są jeszcze zobowiązani do zakupu certyfikatów CBAM. Celem tego okresu jest przygotowanie importerów do pełnej implementacji systemu i zapoznanie ich z zasadami raportowania emisji.
Zakres raportowania: sprawozdanie CBAM w okresie przejściowym obejmuje raportowanie rzeczywistych emisji gazów cieplarnianych związanych z importowanymi towarami objętymi mechanizmem CBAM.
Częstotliwość raportowania: importerzy muszą składać sprawozdania kwartalne do odpowiednich organów krajowych.
Zawartość sprawozdania: każdy raport kwartalny musi zawierać:
– Szczegółowe dane o rzeczywistych emisjach towarzyszących produkcji importowanych towarów.
– Dokumentację pochodzenia emisji, w tym dane dostarczone przez producentów z krajów trzecich.
Cel raportów przejściowych: Wprowadzenie sprawozdań CBAM w okresie przejściowym ma na celu wypracowanie przez importerów procedur raportowych oraz zebranie danych do przygotowania pełnego wdrożenia CBAM.

Okres docelowy (od 1.01.2026)
W okresie docelowym sprawozdania CBAM są bardziej rozbudowane i wiążą się z koniecznością zakupu certyfikatów CBAM. Importerzy są zobowiązani do dokładnego raportowania emisji i do zakupu certyfikatów, które pokryją te emisje.
Zakres raportowania: Sprawozdania CBAM muszą obejmować emisje gazów cieplarnianych wbudowane w towary importowane na obszar UE oraz liczby certyfikatów CBAM, które importer ma przekazać do umorzenia.
Częstotliwość raportowania: obowiązuje raport roczny, który należy złożyć do 31 maja każdego roku za emisje wygenerowane w roku poprzednim.
Zawartość sprawozdania: roczne sprawozdanie CBAM w okresie docelowym musi zawierać:
– Dane o emisjach wbudowanych w importowane towary, na podstawie których liczona jest ilość wymaganych certyfikatów CBAM.
– Liczbę certyfikatów CBAM, które importer dostarczył do umorzenia, aby pokryć zadeklarowane emisje.

Ten dwufazowy proces raportowania CBAM jest kluczowy dla importerów, aby stopniowo wdrażać wymagania i zachować zgodność z unijnymi przepisami.

Konsekwencje niezłożenia lub nieprawidłowego złożenia raportu CBAM

Niezłożenie raportu CBAM lub podanie niekompletnych lub nieprawidłowych informacji wiąże się z poważnymi konsekwencjami, zarówno finansowymi, jak i operacyjnymi. CBAM wprowadza ścisłe zasady raportowania, a każde odstępstwo od tych reguł może narazić importera na sankcje.

Konsekwencje niezłożenia raportu CBAM:

a) Kara finansowa:
W przypadku niezłożenia raportu CBAM w terminie, importer może zostać zobowiązany do zapłaty kary finansowej. Wysokość kary jest obliczana na podstawie równowartości brakujących certyfikatów CBAM, które importer musiałby nabyć, aby pokryć emisje związane z importowanymi towarami.
Kara wynosi co najmniej równowartość kosztów brakujących certyfikatów, a jej wysokość będzie uzależniona od średnich cen certyfikatów ETS (systemu handlu uprawnieniami do emisji) w danym okresie. Z uwagi na fluktuację cen certyfikatów ETS, kara ta może być bardzo wysoka, zwłaszcza przy wzroście cen emisji na rynku.
b) Brak możliwości importu:
Niezłożenie raportu CBAM w odpowiednim czasie lub brak certyfikatów na umorzenie może skutkować wstrzymaniem możliwości importu towarów objętych CBAM na teren UE. Właściwe organy celne mogą odmówić przyjęcia kolejnych przesyłek, dopóki importer nie wypełni swoich obowiązków raportowych i certyfikacyjnych.
c) Procedura korygująca:
W przypadku stwierdzenia błędów lub braków w raporcie CBAM, importer ma obowiązek podjęcia niezbędnych działań korygujących w określonym terminie. Jeśli importer nie podejmie takich działań, właściwy organ może nałożyć dodatkowe sankcje.
Importerzy mają prawo do poprawienia raportu w określonym czasie, jednak brak poprawy lub niepodjęcie działań korygujących w wyznaczonym terminie może prowadzić do dalszych konsekwencji, w tym dodatkowych kar.

Konsekwencje nieprawidłowego złożenia raportu CBAM:

a) Kara za złożenie nieprawidłowych danych:
Jeśli raport CBAM zawiera nieprawidłowe dane dotyczące emisji, a importer nie skoryguje tego stanu w wyznaczonym terminie, może zostać nałożona kara finansowa. Nieprawidłowe dane mogą obejmować błędnie obliczone emisje, brakujące dane dotyczące kraju pochodzenia towarów lub brak dokumentacji potwierdzającej emisje wbudowane w importowane produkty.
Kara za nieprawidłowe dane będzie obejmować zarówno wartość brakujących certyfikatów, jak i dodatkowe opłaty sankcyjne.
b) Odmowa przyjęcia raportu i sankcje dodatkowe:
Jeśli raport CBAM zostanie uznany za niekompletny lub nieprawidłowy, importer będzie zobowiązany do jego poprawy. Brak działań korygujących lub ponowne złożenie wadliwego raportu może skutkować dodatkową karą administracyjną oraz możliwym wstrzymaniem możliwości importu.
c) Sankcje administracyjne:
Oprócz kar finansowych, importer może zostać objęty sankcjami administracyjnymi, w tym ograniczeniami w dalszym prowadzeniu działalności związanej z importem towarów objętych CBAM, dopóki nie zostaną spełnione wszystkie wymogi raportowe.
Może również dojść do utraty statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM, co uniemożliwi dalszy import.

Należyta staranność i minimalizacja ryzyka:

Warto zaznaczyć, że importerzy mają obowiązek dochowania należytej staranności w pozyskiwaniu danych od dostawców z krajów trzecich. Należyta staranność polega na podejmowaniu wszelkich możliwych działań w celu uzyskania pełnych, wiarygodnych i prawidłowych danych dotyczących emisji wbudowanych w towary. W przypadku trudności z uzyskaniem danych, importer musi przedstawić dowody swoich działań na rzecz zdobycia tych informacji.

Status upoważnionego zgłaszającego CBAM

Od 2025 roku importerzy będą mogli ubiegać się o status upoważnionego zgłaszającego CBAM, który będzie niezbędny do prowadzenia importu towarów objętych mechanizmem CBAM od 1 stycznia 2026 roku. Ten status daje importerowi prawo do importowania towarów objętych CBAM na teren Unii Europejskiej i nakłada na niego określone obowiązki, które muszą być spełnione, aby działalność była zgodna z przepisami unijnymi.

 

Ciąg dalszy nastąpi niebawem. W kolejnym artykule opiszemy dalsze kwestie związane z CBAM i projektem rozporządzenia dotyczącym upoważnionych zgłaszających. Jeśli podoba się Państwu nasza publikacja, prosimy o jej udostępnianie.

Facebook
LinkedIn
Email
WhatsApp
XING
Threads

Zaufaj specjalistom z wieloletnim doświadczeniem!

Skontaktuj się z naszym Działem Handlowym i dowiedz się, jakie rozwiązania możemy zaproponować dla Twojego biznesu.