cbam
najważniejsze informacje dla przedsiębiorców

Mechanizm Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) jest jednym z kluczowych narzędzi Unii Europejskiej mających na celu ograniczenie emisji dwutlenku węgla oraz wspieranie celów dotyczących neutralności klimatycznej. CBAM wprowadza nowe zasady dotyczące importu towarów z obszarów spoza UE, mając na uwadze konieczność zrównania kosztów emisji dwutlenku węgla dla towarów importowanych z krajów spoza Unii z kosztami emisji obowiązującymi wewnątrz UE. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej mechanizmowi CBAM, jego działaniu, zakresowi oraz obowiązkom przedsiębiorców z nim związanym.

Czym jest Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)? 

Carbon Border Adjustment Mechanism, znany jako CBAM, to innowacyjny mechanizm dostosowywania cen na granicach, który uwzględnia emisje dwutlenku węgla. Jest to narzędzie wspierające cele Unii Europejskiej dotyczące neutralności klimatycznej oraz redukcji ryzyka ucieczki emisji gazów cieplarnianych. Wprowadzenie CBAM ma na celu zrównanie kosztów emisji dwutlenku węgla dla towarów importowanych spoza UE z kosztami emisji obowiązującymi wewnątrz UE.

Jak działa mechanizm CBAM?

CBAM, będący częścią unijnego systemu handlu emisjami (ETS), ma zagwarantować uwzględnienie emisji dwutlenku węgla generowanych podczas produkcji importowanych towarów w ich cenie. Importerzy zobowiązani będą do nabycia certyfikatów CBAM, które odzwierciedlają ilość emisji dwutlenku węgla generowanych podczas produkcji tych towarów. CBAM ma zapewnić, że cena emisji wbudowanych w produkty importowane odpowiada cenie emisji generowanych w UE.

Kogo dotyczy i jakie obowiązki nakłada?

Mechanizm CBAM ma zastosowanie głównie do przedsiębiorstw importujących towary do UE spoza jej granic. Dotyczy to różnorodnych branż, od producentów materiałów budowlanych po przemysł chemiczny i stalowy. CBAM obejmuje importowane towary takie jak stal, cement, nawozy, aluminium i inne, objęte unijnymi systemami handlu emisjami. Obowiązkiem producentów i eksporterów jest monitorowanie, raportowanie i udowadnianie emisji GHG związanych z produkcją tych towarów.

Jakie towary są objęte CBAM?

CBAM obejmuje różnorodne towary, takie jak cement, energia elektryczna, nawozy, żelazo, stal, aluminium i chemikalia, które mają wpływ na emisję dwutlenku węgla. W szczególności, są to towary generujące duże emisje CO2 podczas produkcji, takie jak stal, cement, aluminium, nawozy i niektóre produkty chemiczne. Raportowanie obejmuje szczegółowe dane dotyczące emisji GHG związanych z produkcją tych towarów.

Kiedy mechanizm ten nie ma zastosowania?

CBAM może nie mieć zastosowania w przypadku towarów wyprodukowanych zgodnie z zasadami i standardami środowiskowymi równoważnymi tym obowiązującym w UE. Niektóre towary mogą być wyłączone z zakresu CBAM na podstawie specjalnych umów handlowych lub porozumień międzynarodowych. CBAM nie dotyczy również importowanych towarów pochodzących z niektórych krajów lub terytoriów, takich jak Islandia, Liechtenstein, Norwegia czy Szwajcaria, ani towarów o wartości nieprzekraczającej 150 EUR, ani towarów wykorzystywanych w działaniach wojskowych.

Obowiązki przedsiębiorców 

Przedsiębiorcy importujący towary objęte CBAM mają pewne obowiązki sprawozdawcze. W okresie przejściowym, który trwa od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r., importerzy muszą składać Komisji sprawozdania zawierające informacje o przywiezionych towarach, w tym o ich ilości, poziomie emisji oraz opłatach emisyjnych. Importerzy muszą deklarować emisje związane z importowanymi towarami i nabywać certyfikaty CBAM.

Podstawy prawne

Mechanizm CBAM opiera się na Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 oraz Rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2023/1773. Te dokumenty stanowią podstawę prawną dla funkcjonowania CBAM oraz określają jego zakres i obowiązki. Mechanizm CBAM stanowi istotny krok w kierunku walki ze zmianami klimatycznymi oraz realizacji celów związanych z neutralnością klimatyczną. Jednakże, dla przedsiębiorców importujących towary do UE, wiąże się to także z nowymi obowiązkami sprawozdawczymi i koniecznością dostosowania się do nowych regulacji. Wdrażanie CBAM jest więc procesem, który wymaga współpracy między sektorem publicznym a prywatnym, mającym na celu osiągnięcie zrównoważonego i ekologicznego rozwoju gospodarczego.